Wereldwijde diamantindustrie in crisis: cyclische dip of fundamentele breuk?

De mondiale diamantsector zit in zwaar weer. Groeibriljant De Beers, ’s werelds grootste diamantproducent, kampte recent met een dramatische omzetdaling van 44%. Kleinere mijnbouwers vechten intussen voor overleving, en traditionele marketingverhalen over romantiek en “duurzaamheid” lijken hun magie te verliezen. Terwijl landen als Botswana zoeken naar nieuwe verkoopmodellen voor hun ruwe diamantproductie, voelt ook de Russische gigant Alrosa de pijn van internationale sancties.

Ik onderzocht waarom deze crisis mogelijk structureel van aard is, gedreven door veranderend consumentengedrag, lab-grown diamanten en ethische eisen, in plaats van een gewone cyclische dip. Daarbij vergelijk ik graag de analyses van diamantkenners Paul Zimnisky en Leanne Kemp over de mogelijke oorzaken en toekomstscenario’s. Ook ga ik dieper in op de opmerkelijke stopzetting van De Beers’ eigen labdiamant-merk. Ontdek wat deze crisis betekent voor de toekomst van “a girl’s best friend”.

Inhoudsopgave

De Beers: verkoop keldert met 44% en voorraden stapelen op

De Beers, jarenlang de ongekroonde keizer van de diamantmarkt, zag zijn verkopen bijna halveren in het eerste kwartaal van 2025. In die periode werd slechts $520 miljoen aan ruwe stenen verkocht, tegenover $925 miljoen een jaar eerder, een ongeziene terugval.

Het concern zit bovendien op een berg van ongekende voorraden (naar verluidt zo’n $2 miljard aan onverkochte diamanten). Deze combinatie van kelderende verkoop en opstapelende stock duidt op een vraagcrisis: de markt neemt veel minder ruwe diamanten af, waardoor de midstream (snijderijen en handelaars) met overtollige gepolijste stenen blijft zitten.

De Beers heeft als reactie zijn productie verlaagd (-11% in Q1), alsook kostenbesparingen doorgevoerd. Zo plant het bedrijf grote ontslagrondes (1.000 jobs) bij Debswana, de joint-venture met Botswana die de ruggengraat vormt van Botswana’s economie (mining.com).

Zelfs moederbedrijf Anglo American overweegt de diamanttak af te stoten; het heeft De Beers te koop gezet en reeds $4,5 miljard van de boekwaarde afgewaardeerd. Dit alles illustreert hoe ernstig de situatie is voor de traditionele marktleider.

Kleinere producenten wankelen: Petra Diamonds, Lucapa en anderen

Niet alleen De Beers kreunt; ook kleinere mijnbouwbedrijven staan onder zware druk. Petra Diamonds, bekend van onder meer de Cullinan-mijn, zag zijn verkoop met ongeveer 30% dalen en boekte een fors halfjaarverlies.

De CEO trad eind 2024 af, waarna Petra zelfs twee interim-CEO’s moest aanstellen om het schip te redden. Het bedrijf verkocht noodgedwongen enkele mijnen (zoals Koffiefontein en Williamson) om cash te genereren en schulden af te bouwen.

Een ander voorbeeld is het Australische Lucapa Diamond Company, dat recent in vrijwillige vereffening moest treden wegens cashgebrek.

In Sierra Leone sloot Koidu Limited, een belangrijke mijn, zelfs volledig de deuren, met meer dan 1.000 ontslagen tot gevolg.

En ook Lucara (actief in Botswana en Canada) waarschuwt dat het misschien niet langer aan zijn financiële verplichtingen kan voldoen.

Deze domino van falende kleinere spelers toont dat de crisis breed om zich heen grijpt. Waar diamantmijnen vroeger geldmachines leken, worden ze nu verlieslatende ondernemingen als de prijzen te laag zijn om de hoge kosten te dekken. Het oude bedrijfsmodel, gebaseerd op schaarste en eeuwig stijgende vraag, wankelt op meerdere fronten tegelijk.

Verhalen van romantiek en “duurzaamheid” verliezen glans

Een traditionele diamantcampagne vertelde dat “diamonds are forever”, symbolen van eeuwige liefde en iets dat generaties meegaat. Maar die marketingromantiek verliest haar overtuigingskracht.

Technologe Leanne Kemp stelt onomwonden dat het klassieke narratief van bestendigheid, romantiek en zeldzaamheid niet langer resoneert bij moderne consumenten. Jonge kopers, vooral millennials en Generatie Z, prikken door het sprookje heen en stellen kritische vragen. Zij hechten meer belang aan ethische herkomst (geen conflict- of “bloeddiamanten”), duurzaamheid in het mijnproces en transparantie over de toeleveringsketen. Dat zijn waarden waarmee de oude diamantsector moeite heeft om geloofwaardig invulling aan te geven.

Bovendien zijn er nu alternatieven die de traditionele romantiek ondermijnen. Lab-grown diamanten (in het laboratorium gekweekte echte diamanten) zien er identiek uit aan natuurlijke stenen, maar hebben geen beladen mijnverleden en een veel lagere prijs.

Waar diamantgiganten vroeger konden stellen dat een “echte” diamant uniek en moreel te verkiezen was, riposteren voorstanders van labdiamanten dat hun product schoner en duurzamer is (al vergt ook de productie in reactors veel energie).

Naar schatting 45% van de huidige markt voor verlovingsringen bestaat al uit synthetische diamanten.

Ook de “duurzaamheid” waar de klassieke industrie de laatste jaren mee uitpakte, denk aan initiatieven voor verantwoord mijnen, overtuigt minder. Kemp noemt de huidige neergang geen gewone malaise maar een ontmanteling (“disassembling”) van een industrie die haar culturele relevantie verliest.

Een teken aan de wand: naar schatting 45% van de huidige markt voor verlovingsringen bestaat al uit synthetische diamanten. Het feit dat zóveel koppels voor een lab-steentje kiezen boven de traditionele mijnsteen, toont hoe de magie van het oude verhaal aan het verdwijnen is.

Botswana zoekt nieuwe verkoopmodellen

Niet verwonderlijk zoeken diamantproducerende landen naar nieuwe wegen. Botswana, jarenlang nauw verweven met De Beers via het Debswana-samenwerkingsverband, beseft dat het oude model niet langer garantie biedt op welvaart.

De regering van Botswana heeft daarom een herzien verkoopakkoord met De Beers onderhandeld, waarbij het land stapsgewijs meer eigen controle krijgt over de verkoop van zijn ruwe diamanten.

Via de staatsfirma Okavango Diamond Company (ODC) zal Botswana een groter deel van de productie zelf op de markt brengen. Momenteel mag ODC 30% van de Debswana-productie verkopen, en dat aandeel stijgt geleidelijk naar 50% over de komende tien jaar.

Bovendien is ODC niet langer beperkt tot veilingen alleen; het bedrijf kan nu ook via rechtstreekse contracten verkopen, wat flexibiliteit en mogelijk betere prijzen biedt. Deze verschuiving geeft Botswana een onafhankelijker verkoopkanaal naast de klassieke “sights” van De Beers in Gaborone.

Het is een zoektocht naar een nieuw model waarbij de opbrengst en marketing van Botswana’s diamanten meer in eigen handen komt. De onderliggende boodschap: landen willen niet langer volledig afhankelijk zijn van de traditionele kartelstructuren, temeer daar die onder druk staan.

Botswana’s stap zet mogelijk een precedent voor andere Afrikaanse producenten (Namibië, Angola, Canada…) om hun diamanten op nieuwe manieren aan de man te brengen als de oude route stokt.

Alrosa: Russische reus in het verdomhoekje

De crisis wordt verergerd door geopolitiek. Alrosa, de Russische diamantmijnreus (goed voor ’s werelds grootste productievolume), is zwaar getroffen door westerse sancties sinds de oorlog in Oekraïne.

De VS, EU en G7 hebben de import van Russische diamanten aan banden gelegd. Dit betekent dat Alrosa grote delen van zijn traditionele afzetmarkt kwijt is. Het bedrijf moest daarom begin 2025 zijn output terugschroeven en zelfs sommige minder rendabele mijnen stilleggen. De Russische overheid probeert de klap op te vangen door via een staatsfonds zelf diamanten op te kopen, maar dit is geen duurzame oplossing.

Financieel kreeg Alrosa een mokerslag: de nettowinst is met ruim 77% gekelderd (nog slechts 19,3 miljard roebel, ca. $216 miljoen). Ook overwoog Alrosa in 2024 personeel te moeten afdanken en investeringen uit te stellen. Hiermee illustreert Alrosa een breder punt: diamanten zijn ook een politiek goed.

Westerse juweliers mijden Russische stenen uit vrees voor reputatieschade, en er wordt gesproken over traceerbaarheidssystemen (bv. via blockchain) om herkomst te certifiëren zodat “foute” diamanten geweerd kunnen worden. De Russische diamant, ooit een pijler van de wereldmarkt, zit voorlopig in het verdomhoekje, en dat zet extra druk op het globale aanbod en de prijzen.

Cyclische tegenwind of structurele storm?

De diamantbranche kent van oudsher cycli van hoogconjunctuur en neergang, het spreekwoord “Diamonds are forever” gold nooit voor de prijzen. Na de pandemie was er bijvoorbeeld een boom in diamantverkoop (door “revenge spending” en ingehaalde trouwfeesten) die de markt in 2021-2022 naar recordhoogte stuwde.

Wat we nu zien, is deels een correctie daarop: een terugval nadat de uitgestelde vraag was ingevuld. Analist Paul Zimnisky wijst op zo’n post-covid vraagcorrectie, gecombineerd met een luxedip in China (waar economische vertraging de vraag naar juwelen drukt).

Dit zijn cyclische factoren die verklaren waarom de vraag sinds 2023 slabakt. Maar veel deskundigen vermoeden dat er méér aan de hand is, een fundamentele verschuiving in de markt.

Hieronder de belangrijkste structurele uitdagingen op een rijtje:

Lab-grown diamanten overspoelen de markt: Technologische vooruitgang heeft labdiamanten in enkele jaren van curiosum tot mainstream gemaakt. Hun productie is opgeschaald (een steen kan nu in enkele weken of zelfs uren worden “gegroeid” in een reactor) en de prijzen zijn spectaculair gedaald. Een synthetische 1-karaats diamant kost nu tot 80% minder dan het natuurlijke equivalent. Dit veroorzaakt prijsdruk op natuurlijke diamanten en ondermijnt het idee van diamantschaarste. Ter illustratie: tussen 2020 en 2025 zijn labdiamanten ~74% goedkoper geworden, terwijl natuurlijke diamanten ~26% in prijs daalden. Die enorme kloof laat zien hoe disruptief lab-grown is voor het oude verdienmodel. (Noot: labdiamanten zijn echte diamanten qua chemische samenstelling, maar missen de natuurlijke ontstaansgeschiedenis van miljarden jaren.)
Veranderend consumentengedrag: Een nieuwe generatie consumenten heeft andere prioriteiten. Minder huwelijken en later trouwen betekent ook minder traditionele verlovingsringen (theguardian.com). Jongeren geven relatief meer geld uit aan technologie, reizen of een huis dan aan dure juwelen. En áls ze een ring kopen, kiezen ze vaker voor goedkopere alternatieven (labdiamant, moissanite) of kleinere stenen. De emotionele waardepropositie (“een diamant is dé uiting van liefde”) is niet meer vanzelfsprekend. Bovendien zijn consumenten mondiger: zij vragen naar certificaten, herkomst en arbeidsomstandigheden. ESG-bewustzijn (ecologie, sociale verantwoordelijkheid, governance) beïnvloedt tot een derde van de luxe-aankopen. Dit alles doet vermoeden dat de vraag naar traditionele mijn-diamanten structureel stagneert of zelfs krimpt in Westerse markten.
Ethiek en transparantie als nieuwe norm: Schandalen over conflictdiamanten (bloeddiamanten) en mijnbouwschade hebben het imago van de sector geschaad. Steeds meer juweliers en klanten eisen traceerbaarheid: van mijn tot ring exact weten waar een steen vandaan komt. Dit vergt investeringen in blockchain en certificering. Wie hier niet in meegaat, riskeert marktaandeel te verliezen aan spelers die wél garanties kunnen geven. Tegelijk is transparantie een tweesnijdend zwaard: het maakt het voor synthetische producenten makkelijk om hun product als “ethisch alternatief” te positioneren. Leanne Kemp benadrukt dan ook dat de toekomst van de sector ligt in verifieerbare oorsprong en echte ethische verhalen, niet in nostalgie of marketingtrucs uit het verleden. De industrie zal haar licentie om te opereren moeten herverdienen met waarden als verantwoord ondernemen en eerlijkheid.

Kortom, de huidige crisis bevat elementen van een klassieke downswing (na een bubbel), maar een reeks langetermijntrends wijst erop dat er een diepere transformatie gaande is. De oude recepten, aanbod beperken, prijs hoog houden, en wat romantische reclame, volstaan niet meer in een wereld van alternatieven en bewuste kopers. We staan mogelijk aan het begin van een nieuw tijdperk waarin diamanten hun plek in de maatschappij herdefiniëren.

Analisten verdeeld: Paul Zimnisky vs. Leanne Kemp

Niet iedereen is even pessimistisch over het lot van de diamant. Paul Zimnisky, een gerenommeerd industrieel analist, erkent dat de voorbije jaren pijnlijk waren, maar ziet de neergang niet als het einde van de natuurlijke diamant.

In zijn ogen speelt een samenloop van tijdelijke factoren: de na-Covid overvoorraad aan gepolijste stenen, de economische vertraging in belangrijke markten en de korte-termijnimpact van labdiamanten die de markt even overspoelden. Als deze factoren wegebben, de overvoorraden slinken, de Chinese consument komt terug, en de prijzenspagaat tussen lab en natuurlijk stabiliseert, dan kan de sector best herleven.

Zimnisky acht een herstel mogelijk, mits de industrie alert blijft. Cruciaal daarbij is volgens hem dat men de desirability (aantrekkingskracht) van de natuurlijke diamant blijft cultiveren. “Als de sector laks wordt en zijn marketingkracht verliest, zijn alle weddenschappen uitgeschakeld.”, waarschuwt hij treffend.

Met andere woorden: de toekomst hangt af van hoe goed diamantbedrijven erin slagen nieuwe generaties te blijven overtuigen van de emotionele en intrinsieke waarde van een natuurlijke diamant. Zimnisky is overigens voorzichtig optimistisch dat De Beers onder een nieuwe eigenaar een frisse start kan maken, maar benadrukt dat culturele betekenissen evolueren en de industrie zich moet aanpassen aan veranderende normen.

Daartegenover staat de meer radicale visie van Leanne Kemp, oprichter van techbedrijf Everledger en voormalig “chief entrepreneur” van Queensland. Kemp ziet de huidige crisis als een existentiële wake-upcall. Zij spreekt over een sector die “uiteenvalt” en wijst op de vele symptomen: van zwakke financiële fundamenten (hoge kosten vs. dalende opbrengsten) tot een cultureel verhaal dat niet meer klopt.

In haar analyse is de vraaguitval niet louter cyclisch, maar het gevolg van een structureel waardeverlies van diamanten in de ogen van het publiek. De huidige jonge consument is simpelweg minder geïnteresseerd in wat de diamant symboliseert, tenzij die symboolfunctie opnieuw wordt gedefinieerd naar iets dat rijmt met hedendaagse waarden (bijv. een innovatief high-tech product of een waarborg van sociale impact).

Kemp pleit daarom voor een totaal nieuwe aanpak: maximale transparantie, storytelling rond ethische herkomst, en misschien het herpositioneren van diamant als materiaal (bijvoorbeeld voor high-tech toepassingen of als belegging met track-and-trace, enz.).

Nostalgie en “iets ouds verkopen als nieuw” zal niet werken, aldus Kemp, de slag om het hart van de consument zal gewonnen moeten worden met een authentieker en aantoonbaar verantwoord aanbod.

De slag om het hart van de consument zal gewonnen moeten worden met een authentieker en aantoonbaar verantwoord aanbod.

Beide analisten verschillen in klemtoon, cyclisch herstel vs. structurele hervorming, maar ze zijn het eens dat passiviteit geen optie is. De sector moet zichzelf heruitvinden, hetzij via slimme marketing en differentiatie (Zimnisky’s benadering), hetzij via een diepgaande transformatie van de waardepropositie (Kemp’s visie). Anders dreigt het scenario dat de Business AM onlangs schetste: “De oude diamanten era loopt ten einde, en een nieuw tijdperk dat focust op transparantie, ethiek en relevantie voor moderne waarden moet aanbreken.” Met andere woorden, diamonds aren’t forever… tenzij de industrie mee evolueert.

“Dit is het einde van een tijdperk, geen tijdelijke dip. Als de diamantindustrie deze crisis wegwuift als cyclisch, missen ze de pointe, zonder grondige koerswijziging riskeert de traditionele diamanten verlovingsring een anachronisme te worden.”
— Olivier Dierickx, oprichter Simuleer.be

Conclusie

De diepe crisis in de wereldwijde diamantindustrie dwingt tot reflectie. Waar vroegere downturns vooral economische eb-en-vloed waren, wijst veel erop dat we nu een kantelpunt meemaken. Veranderende consumentenvoorkeuren, technologische disruptie via labdiamanten en hoge ethische standaarden herschikken de spelregels. De cijfers liegen niet: scherpe omzetdalingen bij de groten, faillissementen bij de kleintjes, een prijsval van zowel natuurlijke als synthetische stenen, en verschuivende machtsverhoudingen tussen landen en bedrijven. Gaat de diamant zijn glans voorgoed verliezen of vindt de sector zichzelf opnieuw uit? Dat is de vraag van miljarden.

Voor beleggers en volgers van de mijnbouwindustrie is het duidelijk dat een louter cyclische benadering, rustig afwachten tot de volgende boom, niet zonder risico is. Structurele aanpassingen dringen zich op, van marketing tot mijnbouw en distributie. Dat landen als Botswana hun eigen koers uitzetten en De Beers zelfs zijn lab-juwelenavontuur stopzet om zich op de kern te herbronnen, toont hoe serieus de situatie is. De toekomst van de diamantindustrie zou er over tien jaar weleens heel anders kunnen uitzien dan de afgelopen eeuw gewend was.

Wat mij betreft is het meer dan duidelijk: dit is geen voorbijgaande storm, maar een nieuw klimaat. Alleen wie echt duurzaam (in alle betekenissen van het woord) kan opereren, zal overleven.

Bronnen: