Als je gehuwd bent onder het wettelijk stelsel, behoort een erfenis in principe tot jouw eigen vermogen. Maar dat kan veranderen als er vermenging optreedt. De regels verschillen sterk tussen een huwelijk met gemeenschap van goederen, scheiding van goederen en samenwonen. In dit artikel ontdek je wat er met jouw erfenis gebeurt — nu en bij overlijden.
Hoe zit het wettelijk met een erfenis binnen het huwelijk?
In België ben je bij gebrek aan huwelijkscontract automatisch gehuwd onder het wettelijk stelsel. Dat houdt in dat jullie vermogen wordt opgesplitst in drie delen:
- Jouw eigen vermogen
- Het eigen vermogen van je partner
- Het gemeenschappelijk vermogen
Een erfenis die je ontvangt blijft normaal gezien jouw eigen vermogen, zelfs als je die tijdens het huwelijk ontvangt. Hetzelfde geldt voor schenkingen of goederen die je al bezat vóór het huwelijk.
Wat valt precies onder jouw eigen vermogen?
Je eigen vermogen bestaat uit:
- Goederen die je al had voor het huwelijk (bv. je appartement dat je kocht als alleenstaande)
- Goederen die je tijdens het huwelijk hebt verkregen via een erfenis of schenking
- Persoonlijke goederen zoals kleding, juwelen, onderscheidingen…
Maar er is een addertje onder het gras: de inkomsten van je eigen goederen zijn wel gemeenschappelijk onder het wettelijk stelsel.
Voorbeeld:
Je erft een appartement en verhuurt het.
- Het appartement zelf is van jou (eigen vermogen).
- De huurinkomsten behoren tot het gemeenschappelijk vermogen, tenzij je daar iets anders over regelt.
Wat als je gehuwd bent met scheiding van goederen?
Als je bij het huwelijk koos voor een scheiding van goederen, bestaat er geen gemeenschappelijk vermogen. Alles wat jij bezit of ontvangt — inclusief erfenissen én de inkomsten ervan — blijft volledig van jou.
Dit stelsel biedt de meeste bescherming van je persoonlijke vermogen.
En bij wettelijke of feitelijke samenwoning?
Bij wettelijke samenwoning en feitelijke samenwoning bestaan er in principe géén gemeenschappelijke vermogens tenzij jullie samen iets aankopen (bijvoorbeeld een woning op beider naam). Een erfenis die jij ontvangt blijft dus volledig jouw eigendom, tenzij anders gespecificeerd in een testament.
Vermenging: wat als je de erfenis op een gezamenlijke rekening zet?
Hier wringt vaak het schoentje. Want zodra je jouw eigen erfenis of de opbrengsten ervan mengt met gemeenschappelijke middelen, wordt het lastig om nog te bewijzen dat het om jouw privévermogen gaat.
Voorbeelden van vermenging:
- Je stort je erfenis op een gemeenschappelijke rekening
- Je gebruikt je erfenis om samen een woning te kopen, zonder duidelijke afspraken
- Interest of dividend van geërfde aandelen komt op een gedeelde rekening terecht
Zonder bewijs riskeer je dat het geld als gemeenschappelijk vermogen wordt beschouwd — met mogelijks schenkingsrechten als je het achteraf wil ‘terughalen’.
Hoe voorkom je vermenging?
Enkele slimme maatregelen:
- Open een aparte bankrekening op jouw naam voor de erfenis
- Laat de interesten of dividenden automatisch storten op een andere (gemeenschappelijke) rekening
- Bewaar alle bewijsstukken: successieaangifte, overschrijvingsbewijzen, notariële documenten…
- Overweeg een huwelijkscontract waarin je bepaalt dat ook de inkomsten van je eigen goederen eigen blijven
💡 Tip: Laat het vastleggen in een notariële clausule of laat je begeleiden bij het opstellen van een aangepast huwelijkscontract.
Wat als het toch vermengd is geraakt?
Je kan proberen de situatie recht te zetten via een notaris:
Je notaris kan in een wijziging van je huwelijkscontract de vermengde goederen terug onder jouw eigen vermogen brengen. Maar: je moet het eigen karakter bewijzen.
Let op: Als je dat bewijs niet kunt leveren, beschouwt de fiscus de ‘uitbreng’ als een schenking aan jezelf. Je betaalt dan schenkingsrechten op de helft van het bedrag.
Erfenis en overlijden: wie erft wat?
Zelfs als een erfenis volledig tot jouw eigen vermogen behoort, speelt bij overlijden het wettelijke erfrecht een rol.
Bij een huwelijk (zonder testament) krijgt je partner automatisch:
- Het vruchtgebruik op jouw eigen goederen (bv. gebruik van het huis of recht op de huurinkomsten)
- De blote eigendom gaat naar jouw andere erfgenamen (kinderen, ouders, broers of zussen)
Voorbeeld:
Je overlijdt en je partner blijft achter.
Je erft eerder een huis via je ouders.
- De partner mag er wonen (vruchtgebruik),
- De kinderen worden naakte eigenaars.
Veelgestelde vragen (FAQ)
Niet automatisch. Als je gehuwd bent, is de erfenis in principe jouw eigen vermogen. Enkel bij overlijden krijgt de partner er vruchtgebruik op.
Ja. Zodra het geld niet meer zuiver gescheiden blijft, kan het zijn eigen karakter verliezen en tot het gemeenschappelijk vermogen behoren. Bewijsstukken zijn cruciaal.
Ja. In je huwelijkscontract kan je een clausule opnemen waarin ook interesten en dividenden eigen vermogen blijven. Dat voorkomt veel discussie bij scheiding of overlijden.
Als je een duidelijke scheiding van vermogens kunt aantonen (zoals bij een stelsel van scheiding van goederen), blijft de erfenis van jou. Bij het wettelijk stelsel moet je kunnen bewijzen dat het geld of goed tot je eigen vermogen behoort.
Niet automatisch. Wettelijke samenwoners erven wel beperkt van elkaar (bijvoorbeeld het vruchtgebruik op de gezinswoning), maar feitelijke samenwoners erven niets, tenzij er een testament is.
Overzicht: Erfenis en partnerrechten volgens stelsel
| Relatiestelsel | Erfenis blijft eigen? | Inkomsten ervan? | Partner erft bij overlijden? |
|---|---|---|---|
| Wettelijk huwelijk | Ja | Gemeenschappelijk (tenzij anders) | Vruchtgebruik |
| Scheiding van goederen | Ja | Ja | Vruchtgebruik |
| Wettelijke samenwoning | Ja | Ja | Beperkt |
| Feitelijke samenwoning | Ja | Ja | Nee, tenzij testament |
Conclusie: Bescherm je erfenis en informeer je goed
Een erfenis is in principe van jou, ook tijdens het huwelijk. Maar door onbewuste vermenging of gebrek aan duidelijke afspraken kan dat veranderen. Zeker bij overlijden of echtscheiding leidt dit vaak tot discussies.
Wil je zekerheid? Zorg voor:
- Een aparte rekening
- Duidelijke bewijsstukken
- Een huwelijkscontract dat jouw belangen beschermt
TO DO
Wil je je erfenis correct beschermen of juridische fouten vermijden?
➡️ Spreek met een notaris of financieel planner voor een concreet advies op maat van jouw situatie.
Wil je weten welk huwelijksstelsel jij hebt en wat dat betekent voor je vermogen?
➡️ Vraag een gratis vermogensanalyse aan via onze tool of download de KBC checklist “Erfenis & Eigendomsbescherming”.
Beleggen wanneer de dollar laag staat: Mogelijke strategieën en tips